معرفی آربیتروم و اهمیت آن در بازار کریپتو

آربیتروم (Arbitrum) یک راهکار مقیاس‌پذیری لایه دوم برای شبکه اتریوم است که با هدف کاهش کارمزدها و افزایش سرعت تراکنش‌ها ایجاد شده است. این پلتفرم با استفاده از فناوری Optimistic Rollups، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس نتایج را به‌طور ایمن به بلاکچین اتریوم ارسال می‌کند.

توکن بومی این اکوسیستم ARB نام دارد و نقش کلیدی در حاکمیت شبکه ایفا می‌کند. دارندگان ARB می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم پروتکل مشارکت داشته باشند و آینده این بستر را تعیین کنند. آربیتروم به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین راهکارهای مقیاس‌پذیری، سهم بزرگی از بازار دیفای را به خود اختصاص داده است.

تاریخچه و داستان شکل‌گیری آربیتروم

ایده آربیتروم توسط شرکت Offchain Labs شکل گرفت؛ یک تیم تحقیقاتی و توسعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ توسط اد فلتون (Ed Felten)، استاد دانشگاه پرینستون و معاون سابق فناوری در کاخ سفید، به همراه استیون گلدفدر (Steven Goldfeder) و هری کالودنر (Harry Kalodner) تأسیس شد.

شبکه اصلی آربیتروم وان (Arbitrum One) در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد و به سرعت مورد استقبال پروژه‌های دیفای و کاربران اتریوم قرار گرفت، زیرا امکان استفاده از قراردادهای هوشمند اتریوم با هزینه‌ای بسیار کمتر و سرعت بالاتر را فراهم می‌کرد.

تکنولوژی و مکانیزم عملکرد

آربیتروم بر پایه Optimistic Rollups کار می‌کند. در این روش، تراکنش‌ها خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌شوند و تنها داده‌های ضروری به اتریوم ارسال می‌گردد.

ویژگی‌های فنی مهم:

• سازگاری کامل با اتریوم: توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون تغییر کد، برنامه‌های خود را از اتریوم به آربیتروم منتقل کنند.

• کارمزد پایین: کاهش هزینه تراکنش‌ها تا چندین برابر نسبت به اتریوم.

• امنیت: امنیت تراکنش‌ها همچنان به شبکه اصلی اتریوم متکی است.

• سرعت بالا: پردازش هزاران تراکنش در ثانیه.

• زیرشبکه‌ها (Arbitrum Nova): نسخه‌ای ویژه برای اپلیکیشن‌های با حجم تراکنش بالا مانند بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی.

توکنومیک (Tokenomics)

• نوع: توکن ERC-20

• عرضه کل: ۱۰ میلیارد واحد

• عرضه در گردش: حدود ۱.۲ میلیارد واحد

• کاربردها:

  • مشارکت در حاکمیت شبکه

  • رأی‌دادن برای به‌روزرسانی‌های پروتکل

  • تصمیم‌گیری درباره تخصیص بودجه و منابع

• مدل اقتصادی: توزیع اولیه میان جامعه، توسعه‌دهندگان، سرمایه‌گذاران و بنیاد آربیتروم انجام شده است.

موارد استفاده (Use Cases)

• دیفای (DeFi): اجرای برنامه‌های مالی غیرمتمرکز با هزینه پایین‌تر.

• بازی‌های بلاکچینی: مناسب برای پروژه‌هایی که به تراکنش‌های سریع و ارزان نیاز دارند.

• NFT: خرید و فروش توکن‌های غیرقابل‌تعویض با کارمزد کمتر.

• مقیاس‌پذیری برای DApps: ارتقاء تجربه کاربری برنامه‌های غیرمتمرکز.

جامعه کاربری و اکوسیستم

آربیتروم دارای یکی از بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های لایه دوم است. صدها پروژه دیفای، صرافی غیرمتمرکز و اپلیکیشن NFT بر بستر آن فعالیت می‌کنند.

• تیم توسعه: Offchain Labs

• جامعه: فعال در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه توییتر و دیسکورد.

• رویدادها: ایردراپ توکن ARB در سال ۲۰۲۳ یکی از مهم‌ترین رویدادهای این اکوسیستم بود.

روند قیمتی و تحلیل بازار

ARB پس از ایردراپ اولیه، با نوسانات زیادی همراه بود. قیمت آن به شدت تحت تأثیر روند کلی بازار کریپتو و اخبار مرتبط با توسعه آربیتروم قرار دارد.

عوامل مهم تأثیرگذار:

• رشد استفاده از آربیتروم در دیفای

• مشارکت پروژه‌های بزرگ

• رقابت با سایر راهکارهای لایه دوم مانند Optimism و zkSync

جدول مشخصات آربیتروم

مقایسه آربیتروم با پروژه‌های مشابه

• Optimism: هر دو از Optimistic Rollups استفاده می‌کنند، اما آربیتروم سهم بیشتری از بازار و تعداد کاربران دارد.

• zkSync: zkSync از فناوری ZK Rollups بهره می‌برد که امنیت بیشتری در اثبات تراکنش‌ها دارد، اما آربیتروم از نظر سازگاری با اتریوم و پذیرش بازار جلوتر است.

• Polygon PoS: پلی‌گان یک زنجیره جانبی است، در حالی که آربیتروم یک لایه دوم مستقیم بر روی اتریوم است.

آربیتروم یکی از معروف‌ترین لایه دوم‌های اتریوم است که مقیاس‌پذیری را از طریق رول‌آپ‌ها فراهم می‌کند. در مقایسه با آپتیمیزم (OP)، هر دو به دنبال کاهش هزینه و افزایش سرعت تراکنش‌های اتریوم هستند اما جامعه توسعه‌دهندگان ARB گسترده‌تر محسوب می‌شود. همچنین، مقایسه آن با پالیگان (POL) دید خوبی از تفاوت میان راه‌حل‌های لایه دوم و سایدچین‌ها می‌دهد. آربیتروم نمونه‌ای موفق از این است که چگونه می‌توان قدرت اتریوم را بدون قربانی کردن امنیت گسترش داد.

ریسک‌ها و چالش‌ها

• رقابت شدید در حوزه لایه دوم‌ها

• وابستگی به اتریوم: هر تغییر اساسی در شبکه اصلی می‌تواند بر عملکرد آربیتروم اثر بگذارد.

• احتمال بروز باگ در قراردادهای هوشمند

نقشه راه (Roadmap)

• بهبود عملکرد و مقیاس‌پذیری Nova و One

• توسعه ابزارهای بیشتر برای توسعه‌دهندگان

• جذب پروژه‌های بیشتر در حوزه بازی و NFT

• افزایش تمرکز بر حاکمیت غیرمتمرکز

نتیجه‌گیری

آربیتروم با ارائه یک راهکار قدرتمند برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌های اتریوم، توانسته جایگاه ویژه‌ای در بازار کریپتو به دست آورد. با رشد مداوم دیفای و پذیرش برنامه‌های غیرمتمرکز، این پروژه می‌تواند نقش مهمی در آینده بلاکچین ایفا کند.