مقدمه
شرکت سیمان ارومیه («ساروم») به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان مطرح سیمان در شمال غرب کشور، با بهره‌گیری از معادن غنی سنگ آهک و دسترسی مناسب به بازارهای داخلی و مرزهای صادراتی، جایگاه قابل‌توجهی در صنعت سیمان ایران دارد. در سال مالی منتهی به مجمع عمومی سالانه ۱۴۰۳، ساروم توانست با مدیریت هزینه‌های تولید و به‌روزرسانی خطوط فرآوری، رشد درآمدی و بهبود حاشیه سود را تجربه کند. در این مقاله، ضمن بررسی کیفی و تحلیلی عملکرد مالی و عملیاتی، مزایا و ریسک‌های سهم ساروم در بورس تهران به‌صورت بی‌طرفانه و کاربردی تحلیل می‌شود.
معرفی شرکت سیمانی و نماد بورسی
شرکت سیمان ارومیه با نماد «ساروم» در گروه «سیمان، آهک و گچ» بازار دوم بورس تهران حضور دارد. کارخانه اصلی در حومه شهر ارومیه و در مجاورت معادن سنگ آهک مستقر است. تولیدات اصلی شامل انواع سیمان تیپ ۲ (برای مصارف ساختمانی عمومی) و سیمان خاکستری پاکتی و فله است. محصول به‌صورت هم در بازار داخلی (استان‌های آذربایجان غربی و شرقی) و هم به‌صورت محدود در بازارهای صادراتی همسایه عرضه می‌شود.
جایگاه شرکت در صنعت سیمان و اقتصاد کشور
ساروم در میان شرکت‌های متوسط صنعت سیمان کشور قرار دارد؛ با این حال به دلیل محل جغرافیایی و دسترسی به شبکه راه‌آهن شمال‌غرب، سهم مناسبی از بازار آن منطقه را در اختیار گرفته است. در سبد محصولات، تمرکز بر سیمان تیپ ۲ و خطوط تولید جدید با بهره‌وری بالاتر سبب شده شرکت در تامین نیازهای پروژه‌های عمرانی استان‌های همجوار نقش کلیدی ایفا کند.
عملکرد مالی
بر پایه گزارش صورت‌های مالی منتهی به مجمع عمومی سالانه ۱۴۰۳، درآمد عملیاتی ساروم نسبت به سال پیش از آن رشد محسوس داشته است. این افزایش به‌واسطه بهبود نرخ فروش در بورس کالا و مدیریت هزینه انرژی محقق شد. سود خالص شرکت نیز با توجه به کنترل هزینه‌های تولید و هزینه حمل‌ونقل، نسبت به سال گذشته افزایش یافت و EPS (سود هر سهم) به سطحی مطلوب برای سرمایه‌گذاران بنیادی رسید. از سوی دیگر در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ نیز نشانه‌های ادامه روند رو به رشد درآمدی و عملیاتی مشاهده شده است.
بررسی نسبت‌های کلیدی مالی
-
حاشیه سود عملیاتی: با بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش نرخ بهای تمام‌شده، حاشیه سود عملیاتی شرکت در سال ۱۴۰۳ بهبود یافت و از سطح متوسط صنعت عبور کرد.
-
نسبت بدهی: سطح بدهی‌های مالی کنترل شده و نسبت کل بدهی به حقوق صاحبان سهام در محدوده متعادلی قرار دارد که نشان از ساختار مالی پایدار دارد.
-
درآمدهای صادراتی/داخلی: بخش اعظم درآمد شرکت از بازار داخلی تأمین می‌شود، اما با توجه به برنامه‌های توسعه صادرات به کشورهای همسایه، سهم ارزآوری صادراتی روند افزایشی دارد.
-
نرخ رشد درآمد: رشد درآمد بیش از میانگین رشد صنعت سیمان در بازه سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ ارزیابی می‌شود.
-
سهم انرژی در بهای تمام‌شده: پس از اجرای پروژه کاهش مصرف گاز در خط آسیاب کلینکر، سهم هزینه انرژی در بهای تمام‌شده کاهش یافته و اثر مثبتی بر سودآوری داشته است.
مزیت‌های رقابتی شرکت سیمانی
-
دسترسی به معادن سنگ آهک: معادن اختصاصی نزدیک به کارخانه، باعث کاهش هزینه استخراج و حمل‌ونقل مواد اولیه شده است.
-
نزدیکی به بازار هدف یا مرز صادراتی: نزدیکی به مرز ترکیه و کشورهای حوزه قفقاز، امکان صادرات سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کند.
-
سهم بازار بالا در منطقه: در استان آذربایجان غربی، ساروم بر اساس حجم تولید، یکی از سه تولیدکننده عمده است.
-
به‌روزرسانی خطوط تولید یا کاهش مصرف انرژی: بهره‌برداری از سامانه‌های نوین کنترل مصرف گاز و برق، ضمن کاهش هزینه‌های عملیاتی، پایداری تولید را افزایش داده است.
معرفی رقبا و جایگاه سهم در بین شرکت‌های سیمانی
در بازار منطقه‌ای، رقبای اصلی شامل سیمان ارومیه (ساروم)، سیمان خزر، سیمان اردستان و سیمان کردستان هستند. از نظر ظرفیت اسمی تولید و حجم فروش، ساروم بعد از سیمان خزر در رتبه دوم قرار دارد و با توجه به سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته، در حال نزدیک شدن به بخش بالاتری از ظرفیت تولید است.
طرح‌های توسعه‌ای
-
افزایش ظرفیت آسیاب: پروژه نصب آسیاب جدید با ظرفیت ۲۰۰ هزار تن در سال، برای تولید سیمان تیپ ۲ در دست اجرا است که می‌تواند تولید کلینکر را به شکل قابل‌توجهی افزایش دهد.
-
طرح کاهش مصرف انرژی: با پیاده‌سازی سیستم بازیابی حرارت از گازهای دودکش، مصرف گاز خط تولید کلینکر کاهش یافته است.
-
ورود به بازارهای جدید صادراتی: برنامه‌ریزی برای صادرات به بازارهای عراق و ارمنستان در قالب قراردادهای بلندمدت، در دستور کار قرار دارد.
ساختار درآمدی و قیمت‌گذاری
درآمد شرکت به‌صورت ترکیبی از ریال (فروش داخلی) و ارز مبادلاتی (صادرات) است. افزایش نرخ فروش در بورس کالا و اصلاح قیمت‌ها با نظر شورای رقابت منجر به رشد درآمد ریالی شده است. اثرات تغییرات نرخ تسعیر ارز نیز بر بخش صادرات قابل‌توجه است، به‌گونه‌ای که افزایش ارزش ریالی درآمدهای ارزی، سود ناخالص را تقویت کرده است.
اثرپذیری از متغیرهای کلان
-
نرخ ارز: تقویت نرخ ارز موجب بهبود درآمدهای صادراتی شده، اما نوسانات شدید ممکن است بر هزینه تعمیرات و واردات قطعات تاثیر بگذارد.
-
تعرفه صادرات: هرگونه محدودیت یا صدور مجوزهای صادراتی توسط دولت می‌تواند در کوتاه‌مدت بر برنامه صادراتی شرکت تاثیرگذار باشد.
-
قیمت انرژی (گاز، برق): افزایش نرخ حامل‌های انرژی مستقیم بر بهای تمام‌شده تولید اثر می‌گذارد.
-
نرخ سیمان در بازار آزاد: رقابت در بازار آزاد و نرخ قراردادی با پروژه‌های عمرانی دولتی، تاثیر متفاوتی بر حاشیه سود دارد.
-
سیاست‌های عمرانی دولت: افزایش یا کاهش تخصیص بودجه عمرانی، تقاضای داخلی سیمان را دستخوش تغییر می‌کند.
تحلیل ریسک‌ها
-
ریسک سیستماتیک: شامل نوسانات نرخ دلار، رکود در بخش ساخت‌وساز، تغییرات سیاست‌های صادراتی و تصمیمات مقامات رقابتی.
-
ریسک غیرسیستماتیک: فرسودگی تجهیزات خطوط کلینکر، قطعی گاز یا برق، مشکلات حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی در انتقال مواد اولیه و محصول.
نقدشوندگی سهم سیمانی
حجم معاملات روزانه ساروم در بورس تهران در حد متوسط صنایع سیمان است. سهام شناور آزاد قابل معامله برای سهامداران خرد فراهم است و حمایت حقوقی از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، به تعادل عرضه و تقاضا کمک می‌کند.
واکنش بازار به گزارش‌های فصلی و سالانه
با انتشار گزارش سالانه ۱۴۰۳، نماد ساروم افزایش حجم معاملات و افزایش تقاضا را تجربه کرد که نشان‌دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران بنیادی به بهبود عملکرد شرکت است.
شفافیت گزارش‌دهی در کدال و نظم در انتشار گزارش‌ها
ساروم گزارش‌های مالی را به‌موقع و با جزئیات مناسب در سامانه کدال منتشر می‌کند و پاسخگویی به سوالات تحلیلی و ارائه اطلاعات تکمیلی توسط روابط‌عمومی شرکت رضایت‌بخش بوده است.
چشم‌انداز میان‌مدت و بلندمدت صنعت سیمان و نماد مورد نظر
با توجه به روند افزایشی پروژه‌های عمرانی در کشور و برنامه‌های توسعه صادرات، صنعت سیمان چشم‌انداز رو به رشد دارد. ساروم با حفظ مزیت‌های رقابتی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای، در میان‌مدت می‌تواند سهم بازار خود را افزایش دهد.